Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki veya kullanılan yöntemin başarısız olduğu (kondom yırtılması, doğum kontrol hapının unutulması vb.) durumlarda hamileliği önlemeye yardımcı bir acil doğum kontrol yöntemidir. “Levonorgestrel” veya “Ulipristal asetat” gibi etken maddeler içerir ve yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek etki gösterir. Aşağıda, ertesi gün hapı kullanımı, olası yan etkileri ve sık sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Önemli Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Kişisel sağlık durumunuz hakkında mutlaka bir jinekolog veya ilgili sağlık uzmanıyla görüşünüz.
Ertesi Gün Hapı Zararları (Olası Yan Etkileri)
Yazı İçeriği
Toggle- Adet Düzeninde Değişiklikler
- Ertesi gün hapı, hormonal dengeyi etkilediğinden adet döneminin erken veya geç gelmesine yol açabilir.
- Bir sonraki adette kanama miktarı veya süresinde değişiklik olabilir.
- Mide Bulantısı ve Kusma
- Yüksek hormon yükü nedeniyle hap alındıktan sonra bulantı hissi ve bazen kusma görülebilir.
- Kusma, ilacın etkisini azaltabileceği için, hap alımından sonraki 2 saat içinde kusma yaşanırsa tekrar doz almak gerekebilir (ilacın prospektüsüne bakınız).
- Baş Ağrısı, Baş Dönmesi
- Hormonal dalgalanma sonucu hafif-orta şiddette baş ağrısı veya sersemlik hissi oluşabilir.
- Meme Hassasiyeti
- Ertesi gün hapından sonra göğüslerde dolgunluk, ağrı, hassasiyet rapor edilebilir, genellikle geçicidir.
- Halsizlik ve Yorgunluk
- Vücut hormon değişimine tepki olarak birkaç gün kendini halsiz hissedebilir.
- Karın Ağrısı veya Kramp
- Alt karın bölgesinde adet sancısı benzeri hafif kramplar ortaya çıkabilir.
- Hormonal Dengesizlik Riski
- Tek seferlik kullanımda kalıcı hasar oluşturması beklenmez; ancak sık ve tekrarlı kullanımlarda adet düzeni ve hormonal dengeyi sarsabilir.
- Etkisiz Kalma İhtimali
- Ertesi gün hapı her zaman %100 koruma sağlamaz. Ne kadar erken alınırsa o kadar etkilidir. Yine de düşük de olsa gebelik ihtimali mevcuttur.
- Psikolojik Etkiler
- Bazı kullanıcılar stres, kaygı veya suçluluk gibi duygular yaşayabilir. Bu yan etkiler fizyolojik olmaktan çok duygusaldır.
Uyarı: Ertesi gün hapı, rutin doğum kontrol yöntemi değildir. Yüksek hormon yükü içerir ve düzenli kullanımı tavsiye edilmez. Her kullanım, hormonal dengenizi geçici olarak değiştirebilir.
Ertesi Gün Hapı Hakkında Sık Sorulan 15 Soru ve Cevabı
1. Ertesi Gün Hapı Nasıl Çalışır?
Cevap:
- İçerdiği yüksek doz hormon (levonorgestrel veya ulipristal asetat), yumurtlamayı geciktirir veya engeller. Böylece spermle buluşacak olgun yumurta oluşmaz ve döllenme önlenir.
- Eğer yumurta çoktan döllenmiş ve rahme tutunmaya başlamışsa bu ilaç genellikle etkili değildir.
2. Hangi Durumlarda Kullanmalıyım?
Cevap:
- Korunmasız cinsel ilişki, prezervatif yırtılması, doğum kontrol hapının unutulması, spiral kayması gibi beklenmeyen durumlarda.
- Temel amacı acil durum çözümüdür, düzenli doğum kontrol yöntemi değildir.
3. Ne Kadar Sürede Almalıyım? Süre Sınırı Var mı?
Cevap:
- Çoğu “levonorgestrel” içeren hap ilk 72 saat (3 gün) içinde alındığında en etkilidir. İlk 24 saat içinde almak başarı şansını yükseltir.
- “Ulipristal asetat” içeren haplar ise 120 saate (5 gün) kadar etkili olabilir. Yine de olabildiğince erken kullanmak daha etkilidir.
4. Başarısız Olma Riski Ne Kadar?
Cevap:
- Doğru zamanda alındığında (ilk 24 saat), etkisi %85-95 civarında olabilir. Zaman geçtikçe başarı oranı düşer.
- Vücut ağırlığı çok yüksek olanlarda (obezite), ilacın etkinliği azalabilir.
5. Ertesi Gün Hapı Kürtaj mıdır?
Cevap:
- Hayır, kürtaj değildir. Döllenmiş embriyonun rahme tutunmasını engellemek hedefinde olsa bile asıl mekanizması yumurtlamayı önlemektir.
- Zaten rahme yerleşmiş (implantasyon gerçekleşmiş) bir gebeliği sonlandırmaz.
6. Sonraki Adet Döneminde Değişiklik Olur mu?
Cevap:
- Ertesi gün hapı sonrası adet döngüsü erken veya geç gelebilir, kanama miktarında artma veya azalma görülebilir.
- Genellikle bir veya iki dönem içinde düzelir, uzun vadede kalıcı bozukluk yaygın değildir.
7. Kaç Kere Kullanabilirim?
Cevap:
- Sadece acil durumlarda önerilir. Aşırı sık kullanımı hormon dengesini olumsuz etkileyebilir ve adet düzensizlikleri, yan etkiler doğurabilir.
- Sürekli veya sık kullanım rutin doğum kontrol yöntemi yerine geçmez.
8. Ertesi Gün Hapının Etkisiyle İlgili Yiyecek/İçecek Kısıtlamaları Var mı?
Cevap:
- Özel bir diyet kısıtlaması yoktur. Ancak fazla alkol veya kusma riski oluşturabilecek gıdalar (aşırı yağlı/spicy) almamak daha iyidir.
- Hap alımından sonraki 2 saat içinde kusma yaşanırsa doktora veya eczacıya danışmak (tekrar doz vs.) gerekebilir.
9. Emziren Anneler Kullanabilir mi?
Cevap:
- Evet, levonorgestrel içeren ertesi gün hapları genelde emzirme döneminde kısa süreli kullanılabilir. Süt kalitesine minimal etkisi olur.
- Yine de uzmana sormak en doğru yoldur.
10. Kilo Fazla Olunca Etkisi Azalır mı?
Cevap:
- Bazı araştırmalar vücut kitle indeksi (VKİ) yüksek kadınlarda etkinin biraz düşebileceğini gösteriyor.
- Ancak yine de almamak yerine denemek ve sonrasında gerekli ise doktora başvurmak mantıklı.
11. Aynı Dönemde Birden Fazla Defa Kullanmak Zararlı mı?
Cevap:
- Peş peşe birkaç kez almak hormon dengesini aşırı sarsabilir, adet düzensizliği ve yan etki riski yükselir.
- Sık sık ihtiyaç duyuluyorsa güvenilir bir düzenli koruyucu yönteme geçmek daha sağlıklıdır.
12. Ertesi Gün Hapı Sonrası Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Cevap:
- Adet 1-2 hafta gecikirse, karın ağrısı, şiddetli kanama veya beklenmeyen başka belirtiler varsa hamilelik testi veya doktor muayenesi önerilir.
- Şüphe durumunda geciktirmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
13. Ertesi Gün Hapı Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korur mu?
Cevap:
- Hayır, hiçbir koruyucu etkisi yoktur. Sadece hamileliği engellemeye yönelik acil bir yöntemdir.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları (HIV, HPV, klamidya vb.) önlemez.
14. Yurtdışında Farklı İsimlerde mi Satılır?
Cevap:
- Levonorgestrel veya Ulipristal bazlı haplar çeşitli ticari isimlerle bulunur (Plan B, Postpill, Ella, Norlevo vb.). Her ülkede farklı markalar mevcut olabilir, ama içerik genellikle aynıdır.
15. Erkekler veya Partnerler Nasıl Yardımcı Olabilir?
Cevap:
- Erkek partner, eczaneden ürünü satın alabilir veya maddi/duygusal destek sağlayarak kadının zamanında hap almasına yardımcı olabilir.
- Ortak sorumluluk almak, cinsel sağlık açısından iletişimde olmak önemlidir.
Ertesi Gün Hapı Hakkında Öneriler
Ertesi gün hapı, beklenmeyen hamileliği önlemek için acil bir çözümdür. Düzenli doğum kontrol yöntemlerinin yerini tutmaz ve sık kullanım, hormonal dengeyi bozabilir.
- En Etkili Zaman: 24 saat içinde alındığında koruyuculuk en yüksektir.
- Yan Etkiler: Mide bulantısı, adet düzensizliği, baş ağrısı vb. genelde kısa sürer.
- Dikkat: Emziren anneler, kronik hastalar, ağır ilaç kullananlar doktora danışmalıdır.
- Rutin Korunma: Tekrarlayan kullanıma ihtiyaç duyuyorsanız daha sürdürülebilir ve düşük yan etki profiline sahip koruma yöntemlerine (kondom, spiral, doğum kontrol hapı vb.) geçmek doğru olur.
Unutmayın, hiçbir yöntem %100 garantili değildir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma ise sadece kondom kullanımında sağlanır. Sağlıklı cinsellik ve üreme sağlığı için doktor, eczacı veya danışman desteği almak en doğrusudur.