Laktaz, sütte ve süt ürünlerinde bulunan laktoz adlı şekeri parçalayan bir enzimdir. Laktoz, glikoz ve galaktoz isimli iki basit şekere dönüştürülerek sindirim sisteminde emilimi kolaylaştırılır. Özellikle bağırsağın ince bağırsak epitel hücrelerinde üretilen bu enzim, süt ve türevlerini tükettiğimizde görev alarak “laktoz intoleransı” gibi problemlerin önüne geçer. Bu makalemizde laktaz enzimi, laktaz eksikliği ve bu konudaki sıkça sorulan soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Laktaz Enzimi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Yazı İçeriği
Toggle- Laktozun Sindirimi
- Laktaz enzimi, süt şekerini (laktoz) parçalayarak glikoz ve galaktoz adlı iki basit şekere dönüştürür.
- Bu süreç olmadan laktoz ince bağırsakta sindirilemez ve kalın bağırsakta bakteriler tarafından fermente edilerek şişkinlik, gaz, ishal gibi sorunlara neden olabilir.
- Laktoz İntoleransı ve Laktaz
- Bazı bireylerde laktaz üretimi yetersiz (primer laktoz intoleransı) veya çeşitli bağırsak hastalıkları/ameliyatlar sonrası sekonder eksiklik gelişebilir.
- Sonuç olarak süt ve süt ürünleri tüketildiğinde gaz, karın ağrısı, şişkinlik, ishal gibi semptomlar ortaya çıkar. Bu duruma laktoz intoleransı denir.
- Laktaz Enzim Takviyeleri
- Laktoz intoleransı olanlar, süt ve süt ürünleri tüketecekleri zaman laktaz enzim hapları veya damla formlarını kullanabilir.
- Bu sayede laktoz parçalanarak tolere edilebilir hâle gelir, sindirim problemleri hafifler.
- Önemi
- Özellikle süt ve süt ürünlerinden kalsiyum, D vitamini, protein gibi besin öğelerini yeterli almak isteyen intoleranslı bireyler için hayat kolaylaştırıcıdır.
- Bebek ve çocuklarda süt proteini ile karıştırılmamalıdır; burada sorun laktoz (süt şekeri) sindiriminde enzim yetersizliğidir.
Laktaz Enzimi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Soru 1: Laktaz Eksikliği ile Laktoz İntoleransı Aynı Şey mi?
Cevap:
- Evet, laktoz intoleransı, laktaz enzim eksikliği veya fonksiyon bozukluğu sonucu ortaya çıkar. Burada laktaz enziminin yetersiz üretimi esas nedendir.
- Bu durum doğuştan olabileceği gibi (genetik yatkınlık) sonradan (hastalık veya bağırsak hasarı vb.) da gelişebilir.
Soru 2: Laktaz Enzim Hapları Nasıl Kullanılır?
Cevap:
- Laktoz içeren bir yiyecek (örneğin süt, peynir, dondurma) tüketeceğiniz zaman hapı hemen önce veya yiyecekle eşzamanlı almanız gerekir.
- Ürün etiketindeki doz önerilerine uyulmalıdır. Bazı ürünler bir porsiyon süt ürünü için 1-2 tablet önerir, kimisi farklı dozlarda olabilir.
Soru 3: Laktaz Enzimini Düzenli Almak Vücuda Zararlı mı?
Cevap:
- Laktaz enzim takviyeleri genellikle güvenli kabul edilir, kısa süre içinde kana karışmaz, bağırsak içinde etki gösterir.
- Çok yüksek miktarda alım gerekirse, alerji öyküsü veya özel tıbbi durumu olanların doktor önerisi alması daha doğru olabilir.
Soru 4: Bebekler ve Çocuklar da Kullanabilir mi?
Cevap:
- Bebeklik döneminde laktaz damla formları mevcuttur, özellikle geçici laktoz intoleransı durumunda doktorlar tavsiye edebilir.
- Çocuklarda da hekim/diyetisyen kontrolünde enzim takviyesi kullanılabilir. Doz ayarı yaşa ve vücut ağırlığına göre yapılmalıdır.
Soru 5: Laktoz İntoleransı Tamamen Geçer mi?
Cevap:
- Primer (genetik) laktoz intoleransında vücut zamanla laktaz üretimini azaltır. Bu durum kalıcı olabilir, tam anlamıyla “geçme”z.
- Sekonder (bağırsak hasarı veya enfeksiyon sonrası geçici) laktoz intoleransı ise bağırsak mukozası iyileştiğinde azalmaya veya düzelmeye gidebilir.
Soru 6: Laktoz Intoleransı Olanlar Süt İçemez mi?
Cevap:
- Bazıları tamamen tolere edemese de, birçok kişi az yağlı süt, fermente süt ürünleri (yoğurt, kefir) veya “laktozsuz” süt türevleri tüketebilir.
- Laktaz enzim hapları alarak da normal süt ürünleri tüketilebilir.
Soru 7: Laktozsuz Süt veya Yoğurt Faydalı mıdır?
Cevap:
- Laktozsuz ürünlerde laktoz süt şekerinden önce parçalanarak glikoz + galaktoz şekline dönüştürülür. Böylece intoleransı olanlarca daha kolay sindirilir.
- Besin değerleri normal süt/yoğurtla benzer, sadece şeker formu farklı. Laktozsuz ürünler genellikle daha tatlı hissedilir.
Soru 8: Laktaz Enziminin Sadece Sütte mi Önemi Var?
Cevap:
- Aslında bütün süt ürünleri (peynir, dondurma, kremalı soslar vb.) belirli oranda laktoz içerebilir.
- Laktaz eksikliği, bu ürünlerin sindiriminde de sorun yaratır. O yüzden peynir ve yoğurt gibi fermente ürünlerde laktoz daha az olsa da bazı hassas kişiler yine semptom yaşayabilir.
Laktaz Enzimi Hakkında Öneriler
Laktaz enzimi, sütteki laktoz şekerini parçalayan hayati bir enzimdir. Eksikliği “laktoz intoleransı”na yol açar, bu da süt ürünleri tüketiminde gaz, şişkinlik, ishal gibi problemlere neden olabilir. Laktaz enzim takviyeleri veya laktozsuz ürünler kullanarak bu rahatsızlıklar hafifletilebilir.
- Bağırsak Sağlığı: Süt ürünlerine toleransı düşük olanların, bağırsak sağlığını güçlendirmek (probiyotik, bağırsak mukozası koruyucu diyet vb.) faydalı olabilir.
- Laktozsuz Alternatifler: Laktozsuz süt veya yoğurtlar, laktoz intoleransı olan bireylerin diyetinde kalsiyum ve protein kaynağı olmaya devam edebilir.
- Danışma: Şiddetli semptomlar veya belirsiz durumlarda bir diyetisyen veya doktora danışılmalıdır. Bebeklerde ve çocuklarda özel takip gerekebilir.
Böylece laktoz intoleransı bir engel olmaktan çıkabilir, süt ve süt ürünlerinden sağlanan besin öğelerinden yeterince yararlanılabilir.